Языковая идентичность фольксдойче в оккупированных Польше, Белоруссии и на Украине

doi: 10.32612/uw.2543618X.2019.pp.241-261

Андрей Зинкевич

Abstrakt PL

Językowa tożsamość volksdeutschy w okupowanych Polsce, na Białorusi i Ukrainie

Volksdeutsche, czyli Niemcy mieszkający poza Rzeszą, zajmowali kluczowe miejsce w planach narodowosocjalistycznych przywódców w zakresie organizacji zarządzania okupowanymi obszarami na Wschodzie. Stanowili oni główną ludzką rezerwę dla germanizacji Polski i niektórych obszarów ZSRR. Podstawowym zadaniem władz III Rzeszy było uczynienie z wielokulturowego i wielojęzycznego kontyngentu volksdeutschów jednolitej językowo i ideologicznie ludzkiej masy spełniającej standardy właściwe ludności „starej” Rzeszy. Poziom znajomości języka niemieckiego odegrał ważną rolę w określeniu statusu volksdeutschy w nowej sytuacji społecznej, a ich dwujęzyczność uczyniła z nich ważne ogniwo w pośrednictwie między władzami okupacyjnymi a lokalną ludnością na okupowanych terenach.

Abstract EN

Language identity of the Volksdeutsche in occupied Poland, Belarus and Ukraine

Volksdeutsche, i.e. Germans who lived outside the Reich occupied a key place in the plans of the Nazi leadership for the organization of the eastern occupied territories. They were the main human reserve for the Germanization of Poland and some areas of the USSR. The primary task for the German authorities was to bring the multicultural and multilingual contingent of Volksdeutsche to the linguistic and ideological standards inherent in the population of the “old” Reich. The level of German language proficiency played an important role in determining the status of Volksdeutsche in the new social situation for them, and their bilingualism made them an important link in the mediation between the occupation authorities and the local population of the occupied territories.

Słowa kluczowe PL: polityka językowa, okupacja, volksdeutsche, Trzecia Rzesza

Keywords EN: language policy, occupation, Volksdeutsche, Third Reich

Pełny tekst / Full text PDF (IN RUSSIAN)

Bibliografia / References

Deutsche Dorfsiedlung entdeckt, „Deutsche Ukraine-Zeitung“ 1942, 24 апреля.
Deutsche Schulen für deutsche Kinder, „Krakauer Zeitung“ 1943, 30 октября.
Deutsche Schulen in Weissruthenien, „Deutsche Zeitung für Ostland“ 1942, 17 апреля.
Die deutsche Schulen im Generalgouvernement, „Ost-Express“ 1942, 14 февраля.
Die Suche nach 5000 Volksdeutschen, „Deutsche Ukraine-Zeitung“ 1942, 16 мая.
Ein volksdeutscher Mittelpunkt entsteht, „Deutsche Ukraine-Zeitung“ 1942, 28 мая.
Festigung des Deutschtums in der Jugend, „Krakauer Zeitung“ 1943, 17 декабря.
Fleischhauer I., Das Dritte Reich und die Deutschen in der Sowjetunion, München 1983.
Förderung des deutschen Schulwesens im Generalgouvernement, „Ost-Express“ 1942, 6 февраля.
Frischer Wind aus Weissruthenien, „Deutsche Zeitung für Ostland“ 1942, 7 марта.
Hansen G., Schulpolitik als Volkstumspolitik, Münster, New York 1994.
Hitler А., Mein Kampf, München 1936.
Mirtschuk J. (Hrsg.), Handbuch der Ukraine, Leipzig 1941.
Neu volksdeutsche Schule eingeweiht, „Minsker Zeitung“ 1942, 4 сентября.
Papritz J., Kohte W. (Hrsg.), Die Ukraine in Zahlen, Berlin 1941.
Papritz J., Kohte W. (Hrsg.), Nationalitätenverhältnisse, Rasse, Sprache und Siedlungswesen in der Ukraine, Berlin 1942.
Schicksaalskampf der Wolhyniendeutschen, „Deutsche Ost-Korrespondenz“ 1944, 15 апреля.
Scholten D., Sprachverbreitungspolitik des nationalsozialistischen Deutschlands, Frankfurt am Main, Wien [u. a.] 2000.
Schulen als Heimstätten der Jugend, „Krakauer Zeitung“ 1943, 18 апреля.
Vaterlandsliebe durch Muttersprache, „Krakauer Zeitung“ 1943, 14 сентября.
Vier deutsche Schulen in Krakau, „Kattowitzer Zeitung“ 1941, 22 января.
Volksdeutsche Schule in Sasserge, „Minsker Zeitung“ 1942, 15 сентября.
Vom Sprechen bis zum Sing-Orchester, „Krakauer Zeitung“ 1943, 1 декабря.
Туронак Ю., Беларусь пад нямецкай акупацыяй, Мінск 1993.

License URL: https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/deed.en