Problematyka szkolnictwa Rusinów Karpackich na Słowacji i Ukrainie po 1989 roku

    Archiwum > Przegląd Środkowo-Wschodni t. 1/2016 > Spis treści > Problematyka szkolnictwa Rusinów Karpackich na Słowacji i Ukrainie po 1989 roku

doi: 10.32612/uw.2543618X.2016.pp.245-277

Katarzyna Zakrzewska

 

Abstrakt PL

–

Abstract EN

The article concerns the education situation of Carpatho-Rusyns in Slovakia and Ukraine. The author has analyzed the policy of those countries towards Rusyn minority, political and cultural function of education and prospects for its development.

Słowa kluczowe PL: szkolnictwo, mniejszości narodowe, Rusini, Słowacja, Ukraina

Keywords EN: education, national minorities, Ruthenians, Slovakia, Ukraine

Pełny tekst / Full text PDF (IN POLISH)

Bibliografia / References

  1. Bruski J., Rusini w Polsce i na Słowacji. Meandry świadomości narodowej, http://www.olszowka.most.org.pl/rusi02.htm, [dostęp: 24.05.2016].
  2. Cudzoziemcy i mniejszości narodowe na Ukrainie i w Polsce; Analiza kompar – atystyczna regulacji prawnych, red. K. Potapenk, Kraków 2015, http://www. allerhand.pl/docs/granty/Mniejszosci_narodowe_na_Ukrainie_i_w_Polsce- raport_PL.pdf., [dostęp: 13.05.2016].
  3. Dziennik Ustaw RP nr 137 z 27.08.2009, poz. 1121, Europejska Karta Języków Regionalnych lub Mniejszościowych, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServ – let?id=WDU20091371121, [dostęp: 16.05.2016].
  4. Fejsa M., Vzdelávací systém Rusínov v Srbsku [w:] Rusínska kultúra a školstvo po roku 1989 (Zborník vedeckých a vedecko-populárnych príspevkov I.), red. A. Plišková, Preszów 2008, s. 192–201.
  5. Gaj M., Súčasný stav rusínskeho národnostného školstva a jeho perspektívy, [w:] Rusíni na Slovensku; súčasné postavenie a historické kontexty vývinu, red. A. Plišková, Bratysława–Preszów 2012, s. 31–33.
  6. Gajdoš M., Vznik a problémy ukrajinského národnostného školstva, „Človek a spoločnosť” 2009, rocz. 12, nr 1, http://www.saske.sk/cas/public/me – dia/5847/200901_02_gajdos.pdf., [dostęp: 10.05.2016].
  7. Konečny S., Náčrt dejín karpatských Rusínov, Preszów 2015.
  8. Lachowicz M., „Rusinizm” jako idea czwartego narodu wschodniosłowiańskiego a jego lokalny wymiar na ukraińskim Zakarpaciu i słowackiej Preszowszczyźnie, „Kultura – Historia – Globalizacja” 2003, nr 13, s. 31– 42, http://www.khg.uni.wroc.pl/files/3_khg_13_lachowicz_t.pdf., [dostęp: 24.05.2016].
  9. Lachowicz M., System rusińskich szkół niedzielnych – teraźniejszość i pers- pektywy rozwojowe [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, red. S. Dudra, B. Halczak, A. Ksenicz, J. Starzyński, Legnica–Zielona Góra 2007, s. 209–218.
  10. LETNÁ ŠKOLA rusínskeho jazyka a kultury, http://www.unipo.sk/pracoviska/ urjk/1/LS7/, [dostęp: 15.05.2016].
  11. Magocsi P., Czepa S., Problem Rusinów na Ukrainie. Dwa listy, tłum. I. Kuli- baba, „Kultura Enter” 2009, nr 6, http://kulturaenter.com/?p=6044, [dostęp: 24.05.2016].
  12. Magocsi P., Naród znikąd, tłum. E. Tkacz, Użhorod 2014.
  13. Michna E., Pomiędzy tradycją a współczesnością. Ewolucja konstruktorów tożsamościowych karpatorusińskich liderów etnicznych [w:] Tożsamość i przynależność. O współczesnych przemianach identyfikacji kulturowych w Polsce i w Europie, red. Kempny, G. Woroniecka, P. Załecki, Toruń 2008, s. 69–80.
  14. Návrh koncepcie výchovy a vzdelávania národnostných menšín, https://www. minedu.sk/koncepcia-vychovy-a-vzdelavania-narodnostnych-mensin/, [dostęp: 08.05.2016].
  15. Olszański T., Problem językowy na Ukrainie; Próba nowego spojrzenia, Warszawa 2012.
  16. Paďak V., Rusínske nedeľné školy na Podkarpatsku: úlohy, problémy, pers – pektívy [w:] Rusínska kultura…, op.cit., s. 232–241.
  17. Plišková A., Language and National Identity: Rusyns South of Carpathians, Nowy Jork 2009.
  18. Plišková A., Rusínsky jazyk v epoche nového národného odrodzenia [w:] Rusíni na Slovensku…, op.cit., s. 5–19.
  19. Plišková A., Rusínsky spisovný jazyk vo vzdelávacom systeme Slovenskej re- publiky [w:] Rusínska kultura…, op. cit., s. 177–190.
  20. Plišková A., Пряшівска Русь, [w:] Русиньскый язык, red. P. Magocsi, Opole 2004, s. 331–348.
  21. Sokyrko O., Łemkowie jako odłam Rusinów Karpackich, Warszawa 2012, http://www.academia.edu/4472005/%C5%81emkowie_jako_od%C5%82am_ Rusin%C3%B3w_Karpackich, [dostęp: 16.05.2016].
  22. Štatistický úrad Slovenskej republiky, Obyvateľstvo SR podľa materinského jazyka – SODB 2011, 2001 https://slovak.statistics.sk/wps/portal/, [dostęp: 15.03.2016].
  23. Štatistický úrad Slovenskej republiky, Obyvateľstvo SR podľa národnosti – sčítanie 2011, 2001, 1991, https://slovak.statistics.sk/wps/portal/, [dostęp: 15.03.2016].
  24. Štátny pedagogický ústav [online], http://www.statpedu.sk/, [dostęp: 08.05.2016].
  25. Ústav rusínskeho jazyka a kultúry PU; Charakteristika pracoviska http://www. unipo.sk/9023/, [dostęp: 10.05.2016].
  26. Ústav rusínskeho jazyka a kultúry PU; Prijímacie konanie v akademickom roku 2016/2017 http://www.unipo.sk/9049/, [dostęp: 10.05.2016].
  27. Večerné školy rusínskeho jazyka zabrali, záujem rastie http://www.cemerica. sk/rusinsky-jazyk/, [dostęp: 10.05.2016].
  28. Wydawnictwo Sejmowe 2003, Konstytucja Republiki Słowackiej z 1 września 1992 roku, tłum. K. Skotnicki, http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/slowacja. html, [dostęp: 08.05.2016].
  29. Wykaz podręczników szkolnych i książek pomocniczych przeznaczonych dla mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługu- jącej się językiem kaszubskim, dopuszczonych po 10 marca 1999 r., https://archi – wum.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2230, [dostęp: 25.05.2016].
  30. Zákon č. 184/1999 Z. z.z 10. júla 1999 o používaní jazykov národnostných menšín http://www.zakonypreludi.sk/zz/1999-184, [dostęp: 08.05.2016].
  31. Zákon č. 29/1984 Zb. o sústave základných a stredných škôl (školský zákon) http://www.zakonypreludi.sk/zz/1984-29, [dostęp: 08.05.2016].
  32. Всеукраинская перепись населения 2001, Численность и состав населения Закарпатской области по итогам Всеукраинской переписи населения 2001 года, http://2001.ukrcensus.gov. ua /rus/results/general/nationality/zakar – patia/; http://2001.ukrcensus.gov. ua /rus/results/general/estimated/; http://2001. ukrcensus.gov. ua /rus/results/general /language /, [dostęp: 14.05.2016].
  33. Дар жіночої і людської мудрості, http://dzerkalo-zakarpattya.com/?p=19157, [14.05.2016].
  34. Закон „Про засади державної мовної політики” http://zakon3.rada.gov. ua/laws/show/5029-17 [dostęp: 14.05.2016].
  35. Падяк В., Возроджіня русинського ошколованя на Подкарпатській Руси (2003–2008), Użhorod
  36. Панчук М., Політичне русинство в Україні, „Політична думка” 1995, nr 2–3 (6), s. 116–123, http://litopys.org. ua /rizne/panchuk.htm, [dostęp: 24.05.2016].
  37. План заходiв щодо розв’язування проблем українцiв-русунiв, http:// www. lemko.org /rusyn/kras.html, [dostęp: 13.05.2016].
  38. Плосківська ЗОШ I-III ступенів, http://ploskezosh.jimdo.com/, [dostęp: 15.05.2016].
  39. Правда про русинські школи на Закарпатті, http://transkarpatia.net/tran – scarpathia/our -news/52051-pravda-pro-rusinsk-shkoli-na-zakarpatt-vdeo.html, [dostęp: 14.05.2016].
  40. Рідний край, https:// www.youtube.com/watch?v=AmVSGU_ W9Uc, [dostęp: 14.05.2016].
  41. Рішення ради, http://zakarpat-rada.gov. ua /normatyvni-dokumenty/rishenn- ya-rady/v-sklykannya/6-sesiya/?s=241, [dostęp: 13.05.2016].
  42. Рішенням. Ужгород No652 Про реалізацію норм Закону України «Про заса – ди державної мовної політики», http://zakarpat-rada.gov. ua /normatyvnido – kumenty/rishennya-rady/vi-sklykannya/11-sesiya-ii-zasidannya-21-12-2012/, [dostęp: 14.05.2016].
  43. Світова Рада Русинів відвідала відкритий урок у с. Плоске Свалявського району, http:// mail. ua -reporter.com/content /102020, [dostęp: 14.05.2016].
  44. Факультативний курс Рідний край, https:// www.youtube.com/ watch?v=lIOsT6zl 9 xU, [dostęp: 14.05.2016].
  45. Факультативний курс, https:// www.youtube.com/watch?v=YT5TjnKjz 1E, [dostęp: 14.05.2016].

Copyright © 2016 by Katarzyna Zakrzewska

License URL: https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/deed.en