Białoruska prasa religijna w Niemczech Zachodnich w latach 1945–1951

    Archiwum > Przegląd Środkowo-Wschodni t. 4/2019 > Spis treści > Białoruska prasa religijna w Niemczech Zachodnich w latach 1945–1951

doi: 10.32612/uw.2543618X.2019.pp.479-505

Marzena Grzybowska

https://orcid.org/0000-0002-7116-7313

Abstrakt PL

Artykuł traktuje o białoruskiej prasie religijnej (prawosławnej, katolickiej, protestanckiej) wydawanej w trzech zachodnich strefach okupacyjnych Niemiec w pierwszych latach powojennych. Wówczas w Niemczech Zachodnich mieszkała największa liczba białoruskich uchodźców wojennych. Ważnym elementem życia emigrantów była działalność religijna, w tym wydawnicza. Działalność ta wynikała z przyczyn społecznych, politycznych i narodowych. Była to niemal powszechna reakcja uchodźców na niepewną przyszłość. Ci ludzie zostali pozbawieni swojej ojczyzny, znaleźli się w obcym środowisku kulturowym, bez możliwości wpływania na własny los, całkowicie na łasce innych. W tej sytuacji ich smutki, zmartwienia i obawy wyrażano na papierze. Tym czasem spory polityczne między powojennymi białoruskimi emigrantami przyczyniły się do intensyfi kacji działalności wydawniczej. Działalność wydawnicza służyła również zachowaniu tożsamości narodowej emigrantów i szerzeniu wśród nich wartości narodowych i patriotycznych (zwłaszcza wśród młodzieży).

Abstract EN

Belarusian religious press in West Germany 1945–1951

The article is about the Belarusian religious press (Orthodox, Catholic, Protestant) published in the three Western German occupation zones in the fi rst post-war years. At that time, the largest number of Belarusian war refugees lived in West Germany. An important element of the emigrants’ life was religious activity, which included publishing. This activity had three main causes: social, political and national. It was an almost universal response by refugees in the face of an uncertain future. These people were deprived of their homeland, found themselves in an alien cultural environment without the possibility of influencing their own fate, completely at the mercy of others. In this situation, their sorrows, worries and anxieties were expressed on paper. Political dissension between post-war Belarusian emigrants contributed to the intensification of publishing activity. It initiated a heated polemic between supporters of two opposing camps: the Council of the Belarusian Democratic Republic and the Belarusian Central Council. Publishing activities also served to preserve the national identity of emigrants and propagate national and patriotic values among them (especially among young people).

Słowa kluczowe PL: diaspora białoruska, Niemcy Zachodnie, religia, prasa

Keywords EN: Belarusian diaspora, West Germany, religion, press

Pełny tekst / Full text PDF (IN POLISH)

Bibliografia / References

  1. „Adradžeńnie” 1948, nr 2–3.
  2. Ad redakcyjnaje kalehii, „Adradžeńnie” 1947, nr 1.
  3. Dryhovič P., Biełarusy ŭ śviatoha ajca, „Adradžeńnie” 1947, nr 1.
  4. Dryhovič P., Nacyjanalnaść „zza Buga”, „Adradžeńnie” 1948, nr 2–3.
  5. Dryhovič P., Z błudnaje ściežki na pravilnuju darohu, „Adradžeńnie” 1948, nr 1.
  6. Garbiński J., Turonek J., Białoruski ruch chrześcijański. Słownik biograficzno–bibliografi czny, Warszawa 2003.
  7. Grzybowski J., Grzybowska M., Białoruska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna na emigracji i udział w jej działalności duchowieństwa ukraińskiego, «Наукові записки Національного університету „Острозька академія”. Серія „Iсторiчнi науки”» 2013, вип. 20.
  8. Grzybowski J., Pogoń miedzy Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956, Warszawa 2011.
  9. Horadzienski V., Z historyji katalictwa ŭ Biełarusi (Kryviji), „Adradžeńnie” 1947, nr 1.
  10. Jałoza M., Życie religijne uchodźców białoruskich wyznania katolickiego w Niemczech Zachodnich w latach 1945–1951, „Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej” 2011, t. 6.
  11. Jastrab V., Pierad Emihracyjaj, „Biełaruskaja dumka” 1947, nr 2.
  12. Jiharovič J., Za rodnuju movu ŭ žyćci religijnym i ŭ śviatyniach, „Adradžeńnie” 1947, nr 1.
  13. Stp., Naš Šlach, „Adradžeńnie” 1948, nr 1.
  14. Paŭła Uporysty, Treba nam katalickaja arhanizacyja, „Adradžeńnie” 1947, nr 1.
  15. Ад рэдакцыі «Сіла Веры», «Сіла Веры» 1951, № 4.
  16. Белорусские остарбайтеры. Историко-aналитическое исследование, Mинск 2001.
  17. В-а, Беларуская Праваслаўная Царква павінна быць нацыянальнай, «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі» 1946, № 3.
  18. В-а, Царква і Народ, «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі» 1946, № 3.
  19. Вініцкі А., Матэрыялы да гісторыі беларускай эміграцыі ў Нямеччыне ў 1939–1951 гадох. Ч. 2. Рэлігійныя справы, Los Angeles 1968.
  20. Вялікія людзі ў нашай гісторыі, «Сіла Веры» 1949, № 2.
  21. Гарбiнскi Ю., Беларускi рэлiгiйны друк нa Зaхaдзe, 1945–2005, New York, Warszawa 2009.
  22. Гардзiенка Н., Беларусы ў Вялiкабрытанii, Мінск 2010.
  23. Декларация, «Православный Белорусс» 1949, № 9.
  24. Дзьве рэлігіі, „Biełaruskaja dumka” 1947, nr 2.
  25. Долой ненавистное знамя «Погоня», Да здравствует наше славное белое со св. Георгием Победоносцем белорусское знамя, «Православный Белорусс» 1949, № 10.
  26. Зварот беларускай грамадзкасьці да беларускага епіскапату, «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі» 1946, № 4.
  27. «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі», „Biełaruskaja dumka” 1947, nr 2.
  28. Краткие заметки, «Православный Белорусс» 1950, № 11.
  29. Крыжаніч A., Гара нарадзіла мыш, «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі» 1946, № 4.
  30. Максімюк Я., Беларуская гiмназiя iмя Янкi Kупалы ў Заходняй Нямеччыне 1945–1950, New York, Białystok 1994.
  31. Новая сектантская группировка в Белорусской церкви на эмиграции, «Православный Белорусс» 1951, № 13.
  32. О духовном окормлении лиц, живущих далеко от церкви, «Православный Белорусс» 1950, № 12.
  33. Православные – Белоруссы! «Православный Белорусс» 1949, № 8.
  34. «Праўда ці сьведамая брахня», «Сіла Веры» 1950, № 3.
  35. Протест, «Православный Белорусс» 1949, № 8.
  36. Самосвяты прокляты, «Православный Белорусс» 1949, № 8.
  37. Селянін, У Беларускім Праваслаўным Аб’яднаньні, «Зьвіняць званы Сьвятой Сафіі» 1946, № 6.
  38. Слова пацяшэньня, «Слова пацяшэньня» 1949, № 1.
  39. Cьвятыя Беларускай Зямлі, «Сіла Веры» 1949, № 2.
  40. У зарубежжы расейскага імпэрыялізму… і мы, «Сіла Веры» 1951, № 4.
  41. Хрыстова Царква на Зямлі, «Сіла Веры» 1951, № 4.

Copyright © 2019 by Marzena Grzybowska

License URL: https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/deed.en